Կենդանական աշխարհը լի է զարմանահրաշ բնակիչներով: Բայց նրանց մեջ կա մեկը, որ զարմանալի և զվարճալի է ոտքից գլուխ: Ի դեպ, ոտքն ու գլուխն էլ շատ հաճախ դժվար է տարբերել իրարից: Գուշակեցի՞ք, խոսքը ջայլամների մասին է:
Այն, որ ջայլամն ամենամեծ թռչունն է, դուք երևի գիտեիք: Իսկ գիտեի՞ք, որ ջայլամները նաև ամենամեծ ձվեր ածող թռչուններն են կամ էլ, որ ջայլամները երկու ոտքի վրա ամենաարագ վազող արարածներն են: Եթե ոչ, ուրեմն այս էջը հենց ձեզ համար է: Տեսնենք, թե ինչ գիտենք և ինչ չգիտենք մենք ջայլամների մասին:
Ջայլամն իսկապես ամենամեծ թռչունն է, նրա քաշը 63,5-131,5 կգ-ի է հասնում, իսկ հասակը՝ 1,8-2,7 մետրի: Իսկ նրանձ ածած ձվերը կշռում են 1,4 կգ և հասնում են 15 սմ-ի: Եվ մեկ ջայլամի ձվով պատրաստված ձվածեղը չափերով հավասար է 25 հավի ձվից բաղկացած ձվածեղին: Ջայլամները կարող են վազել 97,5 կմ/ժ արագությամբ՝ առաջ անցնելով ոբոլր երկոտանի արարածներից:
Թեև ջայլամները թռչուններ են, բայց թռչել չգիտեն: Նրանց հսկայական թևերը հարկավոր են միայն նախաամուսնական «թիթիզությունների» և ձագուկներին պաշտպանելու համար:
Իրականում ջայլամները չեն մտցնում իրենց գլուխը ավազի մեջ: Դա պարզապես առասպել է:
Ջայլամները սնվում են մրգերով ու ծաղիկներով, երբեմն էլ միջատներով, օրինակ՝ մորեխներով: Իսկ որպեսզի իրենց ստամոքսում դրանք լավ մարսվեն, կուլ են տալիս նաև մանր քարեր: Հասուն ջայլամի ստամոքսում կարելի է գտնել մոտ 1 կգ քար:
Ջայլամի թաթերին ընդաենը երկուական մատ կա: Ասում են, թե դա օգնում է նրան արագ վազել:
Ջայլամները չափազանց շատ են սիրում միայնություն, շրջում են կամ միայնակ կամ զույգերով: Եվ ջայլամների միայն 16%-ն է շրջում խմբերով:
Գիշերվա մեծ մասը ջայլամները արթուն են անցկացնում: Մի քանի անգամ գիշերվա ընթացքում նրանք քուն են մտնում 1-16 րոպեով՝ իջեցնելով իրենց գլուխը ներքև: Իսկ խմբակիցները հսկում են նրա քունը:
Ջայլամները լողալ չգիտեն: Բայց նրանք զվարճանալու այլ ձև ունեն: Նրանք «թավալ են գալիս» ավազի ու փոշու մեջ: Ի դեպ, դա սիրում են անել մեծ խմբերով: Դա նաև օգնում է նրանց մաքրել իրենց փետուրները լվերից ու մյուս միջատներից:
Ջայլամները նաև կարող են մորեխ ուտելուց գիրանալ և այդ դեպքում նրանք շատ ավելի դանդաղ են վազում:
Նրանք շատ են սիրում քայլել անձրևի տակ և ի տարբերություն այլ կենդանիների ապաստարան չեն փնտրում անձրևի ժամանակ: Անձրևի ժամանակ ջայլամները չեն թաքնվի անգամ անմիջապես իրենց կողքին գտնվող ապաստարանում:
Վտանգի բացակայության դեպքում ջայլամները շատ խաղաղ են, իսկ երբ վտանգ է սպառնում, նրանք սարսափելի խուճապի մեջ են ընկնում և առաջին բանը, որ անցնում է նրանց մտքով, փախչելն է: Իսկ եթե փախչել հնարավոր չէ, նա սկսում է թշնամուն կծոտել կտուցով ու ճանկռել թաթերի եղունգներով:
Եթե գիշատիչը սպառնում է նրա ձագուկներին, ջայլամը կարող է մի ամբողջ ներկայացում բեմադրել: Նա զիգզագաձև վազվզում է այս ու այն կողմ՝ վիրավոր ձևանալով, ապա թուլացած ընկնում է գետնին ու գիշատչին ստիպում է թողնել ձագուկներին՝ իրեն որպես հեշտ ավար առաջարկելով: Իսկ երբ գիշատիչը բավականաչափ հեռանում է ձագուկներից, արագ վեր է թռչում ու վազում այնպես, որ գիշատիչն անգամ ուշքի գալ չի հասցնում: Իսկ այդ ընթացքում ձագուկներն արդեն վաղուց հասցրած են լինում թաքնվել մյուս ջայլամների մոտ:
Եվ թեև ջայլամներին անխելք չես անվանի, բայց պարզվում է, որ նրանց ուղեղն ավելի փոքր է, քան նրանց աչքը…
Անահիտ Ալեքսանյան