Յուրահատուկ, շա՜տ յուրահատուկ այս կենդանիների մասին այնքան քիչ բան գիտենք և այնքան բան դեռ պիտի իմանանք: Դե ուրեմն առանց ժամանակ կորցնելու, սկսենք միասին ուսումնասիրել փշապատ ոզնիների պատմությունը:
Մեզ հայտնի է ոզնիների ամբողջ 20 տեսակ, որոնք ընդգրկվում են երկու ենթաընտանիքներում՝ առնետանման ոզնիներ և իսկական ոզնիներ: Իսկականներին բնորոշ են կարճ պոչը, մեջքի փշերի առկայությունը և մկանները, որոնց կծկումից մարմինը վերածվում է փշապատ գնդակի: Ա՛յ հենց այս տեսակին էլ մենք ամենից շատ ենք տեսնում: Նրանք բնակվում են անտառներում, այգիներում, թփուտներում և կիսաանապատներում, միայն թե հեռու ջրային տարածքներից:
Բնության մեջ ոզնիները ոչ միայն բնակվում են հեռու ջրային տարածքներից, այլ նաև խուսափում են ամենասովորական անձրևից, որովհետև ջրի թեկուզ մի փոքրիկ կաթիլի դեպքում ոզնու փշոտ գնդակը իր կամքին հակառակ փափկում է և չի կարողանում պաշտպանել իր տիրոջը: Նրանց հենց այս թուլությունից օգտվում են իրենց թշնամիները և հարձակվելով ոզնիների վրա՝ առաջին բանը որ անում են, դա մոտեցնելն է ջրային տարածքներին:
Ոզնիները խոսում են սուլոցներով, բայց եթե հանկարծ բարկանում են, սկսում են փնթփնթալ: Այս յուրօրինակ կենդանիները շատ քիչ են ապրում, ընդամենը վեց տարի: Եվ այդ տարիների մեծ մասն էլ քնած են անցկացնում, որովհետև ոզնիները ձմռանը խոր քուն են մտնում: Քնում են մոտավորապես 127 օր: Իսկ գարնանն արթնանում են շատ քաղցած ու շատ նիհարած: Հենց այդ պատճառով էլ արթնանալուն պես շտապում են մի բան ուտելու և կեր փնտրելով՝ այս ու այն կողմ են անում թփերն ու տերևները, իսկ այդ խշխշոցից շատ հեշտ է նրանց գտնելը ինչպես մեր, այնպես էլ մյուս կենդանիների համար: Բացի աղմուկով կեր փնտրելուց, ոզնիները նաև շատ աղմուկով են ուտում: Իսկ նրանց ճաշացանկի մեջ ներառված են ամենատարբեր միջատները: Եվ, իմիջայլոց, նրանք նաև վերացնում են վնասակար միջատներին:
Ընտանեկան կյանքը ոզնիների մոտ այդքան էլ հաջող չէ: Փոքրիկների ծնունդից անմիջապես հետո հայր-ոզնին հեռանում է նրանցից՝ խնամակալությունը վստահելով մայր-ոզնուն: Ամեն ընտանիքում ծնվում է հիմնականում հինգ ոզնի:
Փոքրիկ ոզնուկները լույս աշխարհ են գալիս մերկ ու կույր՝ կշռելով ընդամենը 12 գրամ: Բայց մի քանի ժամից նրանց վրա հայտնվում են փափուկ փշիկներ: Իսկ երբ ոզնիները մեծանում են, նրանց մարմնի երկարությունը հասնում է 20-25, պոչինը՝ 2-3,5 սմ-ի: Փշերն էլ հիմնականում լինում են 3 սմ, որոնց օգնությամբ նրանք ոչ միայն պաշտպանվում են, այլ նաև կեր են կրում: Եվ, իմիջայլոց, նրանք չեն վախենում ընկնել հինգ մետր բարձրությունից, որովհետև, վստահ են՝ փշերը հաստատ իրենց կպաշպանեն: Ամեն օր ոզնիների փշերից մի քանիսն ընկնում են, բայց դրանց փոխարեն աճում են միանգամայն նորերը, ինչպես մարդու մազերն են: Իսկ գիտե՞ք, որ մենք շատ հանգիստ կարող ենք շոյել ոզնիներին, նրանք երբեք մեզ չեն ծակծկի, եթե, իհարկե, շոյենք դեմքից դեպի մեջք ուղղությամբ:
Եվ վերջում. ինչպես աշխարհի բոլոր-բոլոր մայրիկները, ոզնի-մայրիկները նույնպես անփոխարինելի են իրենց փոքրիկների համար: Նրանք շատ լավ են խնամում իրենց փոքրիկներին. տանում են զբոսանքի և խաղում նրանց հետ: Որքան էլ զարմանալի լինի, ոզնիները շատ են սիրում խաղալ կատուների, հատկապես նրանց պոչերի հետ:
Ոզնիների մասին ահա այսքանը, իսկ դու համբերատար սպասիր քո մյուս կենդանի- ընկերների հետ ծանոթանալուն…
Անի Ավագյան